Sakramenty Święte to wyjątkowe wydarzenia w życiu każdego Parafianina.
„Celem sakramentów jest uświęcenie człowieka, budowanie mistycznego Ciała Chrystusa, a wreszcie oddawanie czci Bogu. Jako znaki, mają one także pouczać. Sakramenty wiarę nie tylko zakładają, lecz za pomocą słów i rzeczy dają jej wzrost, umacniają ją i wyrażają. Słusznie więc nazywają się sakramentami wiary. Udzielają one łaski, ale ich sprawowanie również jak najlepiej usposabia wiernych do owocnego przyjęcia tej łaski, do oddania Bogu należnej czci i pełnienia miłości. Stąd ważną jest rzeczą, aby wierni łatwo mogli rozumieć znaki sakramentalne i gorliwie przyjmowali te sakramenty, które są ustawione dla podtrzymywania życia chrześcijańskiego” (KL 59).
Normalnym i zwyczajnym miejscem udzielania sakramentów jest parafia, na terenie której mieszka dana osoba. Sakramenty bowiem są udzielane we wspólnocie Kościoła konkretyzującego się w lokalnej wspólnocie wierzących. Sakramenty też budują tę wspólnotę. Udzielanie i przyjmowanie sakramentów nie jest sprawą prywatną, lecz dokonuje się w odniesieniu do wspólnoty.
Chrzest jako pierwszy sakrament nowego Przymierza jest fundamentem całego życia chrześcijańskiego, bramą wprowadzającą do życia w Duchu i otwierającą dostęp do następnych sakramentów. Chrzest udzielany przez zanurzenie lub polanie wodą dzięki działaniu Ducha Świętego jest obmyciem, które oczyszcza, uświęca i usprawiedliwia, oznacza i urzeczywistnia śmierć dla grzechu i wejście w życie Trójcy Świętej przez upodobnienie do misterium paschalnego Chrystusa. W naturalnej symbolice woda uwalnia od brudu i jest konieczna do tego, by żyć. Znak obmycia wodą oznacza pogrzebanie osoby ochrzczonej w śmierci Chrystusa, z której powstaje ona przez zmartwychwstanie z Nim jako nowe stworzenie do życia według Ducha Świętego. Konieczności przyjmowania chrztu domaga się Pan Jezus, który powiedział: „Kto wierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie wierzy, będzie potępiony” (Mk 16, 16). Powiedział też: „Jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha Świętego, nie może wejść do Królestwa Bożego” (J 3, 5).
Chrzest przyjmuje się jeden raz w życiu, ponieważ wyciska on na duszy niezatarte, duchowe znamię, ‚charakter’, który uzdalnia ochrzczonego do uczestnictwa w kulcie chrześcijańskim.
Wierzący w Sakramencie Bierzmowania otrzymuje pełnię darów Ducha Świętego, do wyznawania swej wiary i budowania wspólnoty Kościoła.
- Dar mądrości pozwala nam zobaczyć prawdziwy sens naszego życia, patrzeć na życie z perspektywy wieczności. Dar ten pomaga nam postrzegać ludzi i rzeczy tak, jak widzi je Pan Bóg, jako dobre i potrzebne człowiekowi na drodze zbawienia.
- Dar rozumu pozwala nam poznawać Pana Boga i odczytywać ślady Jego działania w świecie. Pomaga on rozumieć głęboko to, co najważniejsze: życie, miłość, śmierć.
- Dar rady pomaga nam dokonywać moralnie trafnych wyborów. Dar ten pozwala nam przezwyciężać wątpliwości, gdy nie wiemy jak postąpić, by żyć zgodnie z wolą Bożą.
- Dar męstwa uzdalnia nas do przeciwstawiania się pokusom czynienia zła. Pozwala odważnie kroczyć drogą Ewangelii za Jezusem, uwalnia człowieka od lęku przed największym wrogiem – śmiercią. Daje siłę potrzebną w trudnych doświadczeniach życia, takich jak choroba, samotność, cierpienie. Dar ten pozwala nam czerpać moc z niewyczerpalnego źródła, którym jest sam Bóg.
- Dar umiejętności uzdalnia nas do tego, że patrząc na świat, potrafimy odnaleźć Boga. Z tego daru wynika umiejętność takiego życia, w którym korzystanie z dóbr tego świata jest zgodne z zamysłem Bożym.
- Dar pobożności jest zdolnością traktowania Boga jako Ojca, a ludzi jako braci i siostry. Pobożność wyraża się w życiu modlitwą, oraz w postępowaniu wobec ludzi z wrażliwością, delikatnością, serdecznością.
- Dar bojaźni bożej Jest on taką miłością do Boga, która świadoma jest własnej kruchości. Uzdalnia nas on do unikania grzechu ze względu na miłość do Boga. Dar Bojaźni Bożej prowadzi do serdecznego żalu, nawet wtedy, gdy nasze uchybienia nie są ciężkie. Wyzwala on gotowość zadośćuczynienia.
Eucharystia z gr. eucharistía to dziękczynienie. Nazywana również Wieczerzą Pańską, Sakramentem Ołtarza, Mszą św., Komunią Świętą, Najświętszym Sakramentem, Najświętszą Ofiarą. Początkiem jej ustanowienia jest uroczysta celebracja Ostatniej Wieczerzy, uczty paschalnej, którą Jezus spożył przed swoją zbawczą męką, śmiercią i zmartwychwstaniem i którą chrześcijanie sprawują wypełniając polecenie Mistrza: To czyńcie na moją pamiątkę (Łk 22,19).
W rozumieniu tradycyjnej teologii, Eucharystia, będąc sakramentem wieńczącym wtajemniczenie chrześcijańskie uobecnia Misterium paschalne, jest objawieniem pełni Kościoła i jego jedności oraz antycypacją, zaczątkiem zapowiedzianej w Apokalipsie (Ap 19,7-9) eschatologicznej uczty zaślubin Baranka z jego Małżonką, wspólnotą Kościoła.
Dziś w nauce Kościoła Eucharystia to nic innego jak ofiara Chrystusa i Kościoła, która jest sprawowana codziennie.
Zbawiciel powierzając apostołom władzę odpuszczania grzechów, ustanowił sakrament pokuty, aby wierni, którzy po chrzcie św. popełniają grzechy, mogli pojednać się z Bogiem oraz z Kościołem, któremu grzesząc zadali ranę. Grzech w ujęciu Nowego Testamentu jest dobrowolnym sprzeciwieniem się woli Bożej, a tym samym wyłamaniem się z naśladowania Chrystusa i budowania królestwa Bożego na ziemi.
Chrześcijanin, który po popełnieniu grzechu, pod wpływem działania Ducha Świętego przystępuje do sakramentu pokuty, powinien przede wszystkim nawrócić się do Boga całym sercem. To wewnętrzne nawrócenie serca, zawierające żal za grzechy i postanowienie nowego życia, wyraża się przez wyznanie grzechów wobec Kościoła, należyte zadośćuczynienie i poprawę życia.
Obrzędy pojednania jednego penitenta: przygotowanie kapłana i penitenta, przyjęcie penitenta, wyznanie grzechów, zadośćuczynienie, modlitwa penitenta i rozgrzeszenie kapłańskie, dziękczynienie i odesłanie penitenta.
Gdy penitent przychodzi do kapłana zasiadającego w konfesjonale, aby wyznać grzechy, ten przyjmuje go życzliwie. Penitent wypowiada słowa pozdrowienia: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. Kapłan odpowiada: Na wieki wieków. Amen. Następnie penitent żegna się. Potem penitent, zwłaszcza, gdy nie jest znany spowiednikowi, określa swój stan, czas ostatniej spowiedzi, trudności w prowadzeniu życia chrześcijańskiego oraz inne okoliczności, których poznanie jest potrzebne spowiednikowi do wykonania posługi. Następnie penitent wyznaje grzechy. Po spowiedzi i ewentualnym pouczeniu, kapłan zachęca penitenta do okazania żalu. Następnie kapłan wyciąga prawą rękę w kierunku penitenta i wypowiada słowa rozgrzeszenia: „Bóg, Ojciec Miłosierdzia, który pojednał świat ze Sobą przez śmierć i zmartwychwstanie Swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, niech ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła. I ja odpuszczam tobie grzechy w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”. Penitent odpowiada: „Amen”.
Chrystus otaczał chorych specjalną troską. Odwiedzał ich i podnosił na duchu. Przezwyciężył szeroko wtedy rozpowszechniony pogląd, jako by każda choroba była karą za grzechy osobiste. Choroba, choć wiąże się z grzesznością ludzką, to jednak nie może uchodzić całkowicie za karę. Chrystus polecił apostołom troszczyć się o ludzi chorych i wyposażył ich w władzę uzdrawiania. Podstawą biblijną sakramentu namaszczenia chorych jest List świętego Jakuba, gdzie czytamy: „Jest ktoś chory między wami, niech wezwie kapłanów Kościoła. Niech się nad nim modłą i namaszczą go olejem w imię Pana. Modlitwa płynąca z wiary zbawi chorego. Podniesie go Pan, a gdyby był w grzechach, będą mu odpuszczone” (Jk 5,14-15).
Kongregacja Kultu Bożego dekretem z dnia 7 grudnia 1972 roku ogłosiła nowy rytuał sakramentu namaszczenia chorych. Rytuał zawiera obszerne wprowadzenie Rytuał podzielony jest na trzy części: duszpasterstwo chorych, duszpasterstwo umierających, teksty do wyboru.
Namaszcza się wierzącego, który z powodu choroby lub starości poważnie słabuje. Wystarczy roztropny osąd lub opinia lekarza. Sakramentu tego udzielić można także: przed operacją; dziecku, które ma wystarczające rozeznanie; choremu, który utracił zmysły, dopóki ma rozeznanie. Szafarzem sakramentu namaszczenia chorych jest każdy kapłan, który ma obowiązek opieki nad chorymi i starcami.
Obrzęd złożony przy zaopatrywaniu chorego składa się z następujących elementów: obrzędy wstępne, pokropienie wodą święconą, słowo wprowadzające, akt pokutny (lub spowiedź sakramentalna), udzielenie odpustu zupełnego, odnowienie chrzestnego wyznania wiary, litania za chorego, włożenie rąk, poświęcenie oleju (lub dziękczynienie nad olejem poświęconym), namaszczenie chorego, Modlitwa Pańska, Komunia Święta, modlitwa końcowa, błogosławieństwo.
Do sprawowania sakramentu namaszczenia chorych przygotowuje się pokój chorego. Stół nakrywa się obrusem. Stawia się na nim krzyż dwie świece, naczynie z wodą święconą i kropidłem, oraz na talerzyku trochę waty i soli.
Formuła sakramentalna jest następująca: PRZEZ TO ŚWIĘTE NAMASZCZENIE NIECH PAN W SWOIM NIESKOŃCZONYM MIŁOSIERDZIU WSPOMOŻE CIEBIE ŁASKĄ DUCHA ŚWIĘTEGO. – Amen. PAN, KTÓRY ODPUSZCZA CI GRZECHY, NIECH CIĘ WYBAWI I ŁASKAWIE PODŹWIGNIE. – Amen.
W katechizmowym, tradycyjnym wyliczaniu siedmiu sakramentów, szósty nazywa się: kapłaństwo. W dokumentach kościelnych zawsze nosiło nazwę: sacramentum ordinis, co znaczy: sakrament święceń. Nazwa ta obejmuje: diakonat; prezbiterat i biskupstwo.
Droga do kapłaństwa prowadzi przez: obłóczyny, posługę lektoratu, posługę akolitatu i kandydaturę do święceń diakonatu i prezbiteratu. Mówi o tym dokument „Ministeria quaedam” Pawła VI. Przynależność do stanu duchownego zaczyna się od diakonatu. Posługi nie są już rezerwowane tylko dla kandydatów do święceń, Mogą być nadane także ludziom świeckim, jako stały urząd w społeczności kościelnej.
Na święcenia prezbiteratu składają się obrzędy: przedstawienie kandydatów, przemówienie biskupa, przyrzeczenia kandydatów, litania do Wszystkich Świętych, włożenie rąk i modlitwa święceń, ryty uzupełniające (nałożenie szat kapłańskich, namaszczenie rąk, przekazanie kielicha i pateny, pocałunek pokoju). Najważniejszymi słowami modlitwy święceń są: „Prosimy Cię Ojcze Wszechmogący, daj tym sługom swoim godność prezboteratu; odnów w ich sercach Ducha świętości, aby od Ciebie otrzymali urząd kapłański i przykładem swojego postępowania pociągnęli innych do poprawy obyczajów”. Modlitwę tę wszyscy obecni kończą swoim „Amen”, potwierdzając jej treść i udzielone święcenia kapłańskie.
Na obrzędy święceń biskupich składają się: hymn do Ducha Świętego, przedstawienie kandydata i odczytanie mandatu papieskiego, przemówienie biskupa, głównego celebransa, przyrzeczenia nominata, litania do Wszystkich Świętych, włożenie rąk i modlitwa święceń, namaszczenie głowy krzyżmem świętym, przekazanie księgi Ewangelii, pierścienia i pastorału, wprowadzenie na katedrę biskupią i pozdrowienie pokoju, ryty końcowe. Tekst modlitwy święceń zaczerpnięty jest z Tradycji Apostolskiej św. Hipolita Rzymskiego. Według konstytucji Pontificalis Romani istotnymi słowami święceń są: „Teraz, Boże, wylej na tego wybranego tę moc, która od Ciebie pochodzi, Ducha Świętego, którego dałeś umiłowanemu Synowi Twojemu Jezusowi Chrystusowi, On zaś dał Go Swoim Apostołom, którzy w różnych miejscach ustanowili Kościół, jako Twoją Świątynię, na nieustanną cześć i chwałę Twojego imienia”.
Małżeństwo chrześcijańskie jest sakramentem, którego nowożeńcy sami udzielają sobie wzajemnie. Do kapłana należy: stwierdzenie warunków koniecznych do ważnego zawarcia małżeństwa chrześcijaństwa w Kościele, pytanie o zgodę małżeńską i przyjęcie jej, potwierdzenie ważności zawartego małżeństwa, udzielenie błogosławieństwa Kościoła.
Zwyczajnie małżeństwo należy zawierać podczas Mszy świętej po odczytaniu Ewangelii i po homilii, a przed modlitwą wiernych. Na obrzędy zawarcia sakramentu małżeństwa składają się: Obrzędy wprowadzające (powitanie nowożeńców i gości u wejścia do kościoła, procesja przez kościół do ołtarza, pozdrowienie zebranych i słowo wprowadzające), Liturgia słowa Bożego (czytania biblijne, homilia), Liturgia sakramentu małżeństwa (pytania dotyczące istoty małżeństwa, hymn do Ducha Świętego, zawarcie małżeństwa, potwierdzenie małżeństwa, poświęcenie i nałożenie obrączek, modlitwa powszechna), Liturgia eucharystyczna (odprawia się zgodnie z rubrykami mszalnymi. Zachowuje się błogosławieństwo małżonków po Ojcze nasz i uroczyste błogosławieństwo końcowe).
Słowa przysięgi małżeńskiej są następujące: JA N., BIORĘ CIEBIE, N., ZA ŻONĘ (MĘŻA) I ŚLUBUJĘ CI MIŁOŚĆ, WIERNOŚĆ I UCZCIWOŚĆ MAŁŻEŃSKĄ ORAZ, ŻE CIĘ NIE OPUSZCZĘ AŻ DO ŚMIERCI. TAK MI DOPOMÓŻ, PANIE BOŻE WSZECHMOGĄCY, W TRÓJCY JEDYNY I WSZYSCY ŚWIĘCI.
Chrześcijanin-katolik, który pragnie ważnie zawrzeć związek małżeński z osobą należącą do innego wyznania, zobowiązany jest do zachowania wymogów prawa kanonicznego. Przede wszystkim małżeństwo musi być zawarte wobec proboszcza własnego i dwóch świadków.